Bugün Azerbaycan`da Milli Basın Günü

Bu gün Azerbaycan milli basınının yaranmasının 145. yıldönümü.

Kısa tarih

Azerbaycan’da gazetecilik hayatı 19. yüzyılda başladı. 1828 yılında Tiflis’te rusça yayımlanan Tiflisskiye Vedomosti gazetesi (Tiflis haberleri) önce sayfalarında Azerbaycan’a ait konulara yer verdi ve 1832 yılından ise Tiflis Ehbarı adıyla bir yıl kadar Azerbaycan türkçesiyle Kafkas’ın Bu Tarafının Haberi adlı ilave yayımlanmaya başlandı.

Gazete değil bülten olarak adlandırılan bu yayımlar Azerbaycan’da milli basının oluşmasında ilk adımlar oldu. Güney Azerbaycan’da ise gazetecilik hayatı 1858 yılında Şah tarafından bölgede Farsça yayımlanan Ehbare gazetesi ile başladı.

Azerbaycan`ın aydınlarından olan Hasan bey Zerdabi Azerbyacanlıların bir millet gibi oluşması için, esarete boyun eymemesi ve milli kimliyini anlaması için mutlaka kendi dilinde, öz Türkçesinde gazetenin olmasının önemini anlıyordu.

1870 yılında Hasan bey Zardabi gerekli makamlara başvuru yaptı ve gazete yayımlamak isteğini ifade etti. Fakat bu yolda zorluklarla karşılaştı. Hasan bey Zardabi`nin milleti için çarpan kalbi kimsenin onu bu yoldan döndermesine izin vermedi ve uzun bir mücadeleden sonra, 22 Temmuz 1875 yılında Ekinci gazetesini yayımlıyor.

Gazete ayda iki kez 300-400 baskıyla yayımlanıyordu. 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşı başladıktan sonra Türkçe olması nedeniyle Çarlık Rusyası tarafından kapatıldı. Bağımsız Türk gazetesi Ekinci`nin sadece 56 sayı yayımlanabildi. Yayım hayatını çok az bir süre devam ettiren Ekinci gazetesi, Azerbaycan basınının oluşmasında ve gelişmesinde önemli rol oynadı.

Azerbaycan’da, Ekinci gazetesinin 145 yıl önce yayımlandığı 22 Temmuz, 1991’den beri Cumhurbaşkanı kararnamesiyle Azerbaycan gazetecilerinin mesleki bayramı olarak kutlanıyor.

Agil Bekir