‘Ruhani İran’daki krizi kendi lehine çevirebilir’

İranlı analist Adnan Tabatabai’ye göre İran’da yaşanan gösteriler, Ruhani’ye bir hareket alanı sağladı ve ülkede ‘daha hesap verilebilir’ bir yapı ortaya çıkabilir.

İran’da 28 Aralık’ta başlayan protestolar ilişkin Karar Gazetesi’ne röportaj veren İranlı analist Adnan Tabatabai, halkın şikayetlerini haklı bulan ve protesto hakkını tanıyan Ruhani’nin, krizi reformlar için fırsata çevirebileceğini söyledi.

Gazetenin Volga Kuşçuoğlu imzasıyla bugün birinci sayfasından duyurduğu söyleşide Tabatabai, eylemlerin başta Cumhurbaşkanı Ruhani’ye karşı organize edildiğini, ancak daha sonra kontrolden çıktığını belirtiyor.

Ruhani’nin eylem sürecinin ardından kendi ekonomik programını uygulayarak güç kazanma imkanına sahip olduğunu dile getiren Tabatabai, Avrupa ile ilişkilerin de bu konuda çok önemli olduğunu ifade ediyor.

İşte röportajın ilgili kısmı:

– İran’daki eylemler tamamen örgütsüz bir halk hareketi miydi yoksa özellikle Meşhed bölgesi olmak üzere ilk günlerde bir organizasyon var mıydı? İran’da hangi gruplar büyük eylemler örgütleyecek güce sahip?

Şüphesiz ki İran halkında, sosyoekonomik zorluklar nedeniyle birikmiş bir rahatsızlık var. bu rahatsızlığı sokak gösterilerine dönüştürense, önümüzdeki mali yılın devlet bütçesi üzerindeki tartışmalardı. Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin siyasi rakipleri, toplumun ekonomik açıdan zayıf tabakasının rahatsızlığından faydalanarak Meşhed ve başka yerlerde gösterilere önayak oldular. Yani, başta yukarıdan bir organizasyon vardı ama daha sonra eylemler dağınık bir şekilde yayılarak devam etti.

– Sokaklarda oldukça farklı tiplerde göstericiler ve bunların farklı talepleri vardı. Kürtler ve Azeriler seküler sloganlarla sokaklara indi, Meşhed, Kum ve Şiraz’da Ruhani’ye muhalif muhafazakarlar vardı. Sünni Arap topluluklar da eylemlerdeydi. Bu durumu nasıl değerlendirirsiniz?

Az önce de söylediğim gibi, protestolar dağınıktı ve açık bir siyasi çizgiye sahip değildi. İranlılar arasında şikayete yol açan çok sayıda mesele var ve çeşitli kişiler, geniş bir ölçekteki konuları dile getirmek için bu imkanı kullandı. Ancak ortak payda, ekonomik durum. Bütün farklı gruplar, bu konuda benzer şekilde öfkeli. Ancak bugüne kadar, bütün bu grupların ortak bir sese sahip olmasına doğru bir gidiş yok.

RUHANİ KAZANÇLI ÇIKABİLİR

– İran’ın iç siyasi dinamiklerini göz önünde bulundurduğunuzda, protestolardan kimin kazançlı çıkacağını düşünüyorsunuz?

Bunu zamanla göreceğiz. Cumhurbaşkanı Ruhani, kendini en azından halkın şikayetlerini haklı bulan ve barışçıl protesto hakkını tanıyan birisi olarak sundu. Buna ek olarak, ekonomik sorunlar konusunda suçu kendi kontrolü dışındaki devlet kurumlarına atmayı deneyecektir. Ancak aynı zamanda IMF ve Dünya Bankası tarafından tavsiye edilen neoliberal doğaya sahip reformlarına yönelik daha fazla baskıyla karşılaşacaktır. Bu, Ruhani’nin yabancı yatırım çekme hedefine zarar verebilir ve devlet kurumlarındaki konumunu zayıflatabilir. Bu protestoların ardından ne çıkacağını değerlendirmek için henüz erken.