Ünver Sel: “Kırım’ın Rusya’ya katılması Kırım Tatarları açısından daha iyi bir gelişmedir”

Kırım Tatar Kültür Dernekleri Federasyonu Genel Başkanı sayın Ünver Sel Yenicag.Ru`nun sorularını yanıtlıyor.

– Ünver bey, Türkiye’de Kırım Kalkınma Vakfı Başkanısınız. Kırımı en son ne zaman ziyaret ettiniz?

– Ben 2007 yılından günümüze Kırım Tatar Kültür Dernekleri Federasyonu Genel Başkanıyım. Kırım, Rusya Federasyonu’na katıldıktan sonra 2016 yılında Kırım Kalkınma Vakfını kurduk ve halen onun başkanlığını yapmaktayım. Kırım’da en son 22-28 Aralık 2018 tarihleri arasında oldum. Önümüzdeki haftaya Kırım’a gitmeyi planlıyorum.

– Kırım Türklerinin şu anki durumunu nasıl değerlendiriyorsunuz? Yarımadanın Rusların denetimine geçmesinden sonra Türkler için durum nasıl değişti?

– Bilindiği üzere Kırım, 2014 yılının başında referandum ile Rusya Federasyonu’na katıldı. Kırım’ın Rusya’ya katılması Kırım Tatarları açısından daha iyi bir gelişmedir. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İkinci Dünya Savaşı yıllarında etnik sürgüne gönderilen Kırım halklarının rehabilitasyonu için imzalamış olduğu Kararname, Kırım Tatarlarına bir çok alanda yeni imkanlar sağladı. Diğer taraftan Ukrayna yönetimi Kırım Tatar sürgününün müsebbibi biz değiliz Rusya’dır açıklamaları ile Kırım Tatar halkını çeyrek yüzyıl oyaladı. Artık Kırım Tatarları karşıları muhatap olabilecek bir Rusya’yı görüyorlar.

Kırım’ın Rusya’ya katılması üzerinden beş yıl geçti. Bu süre zarfında Kırım bir çok toplumsal projeler ile desteklendiler. Evsiz yüzlerce aile konut sahibi oldu. Kreş, anaokulu ve çok kapsamlı lise açıldı. Bir çok camii inşaatı tamamlandı. Ukrayna’nın çeyrek yüzyıldır kurdurmadığı Büyük Cuma Camii iki yıl içerisinde tamamlanarak bu sene sonbaharda ibadete açılacak.

Kırım Tatarlarının birçok mahallesine asvalt yollar, kaldırımlar, su ve gaz boruları döşendi. Elektrik hizmetleri yenilendi. İşsiz Kırım Tatarlarına iş imkanı tanındı. Memurlar ve emekliler maaşları zamanında alıyorlar. Sosyal yardım kapsamında birçok yardım imkanından yararlanıyorlar. Kırım Parlamentosu’nda ve Rusya Duması’nda temsil ediliyorlar. Birçok bakan ve bakan yardımcısı bulunmakta. Bürokraside bir çok Kırım Tatarı çalışmakta. Kırım Tatarı valiler mahalli idarede görev almakta. Kırım Tatarlarını temsil eden Kırım Başkanı’nın yanında Kırım tatar Halk Konseyi kuruldu. Dört adet Kırım Tatarlarını temsil eden siyasi ve toplumsal teşkilat bulunmakta.

– Çoğu Kırımlı Türk Rusya’nın uyguladığı politikadan memnun değil. Örneğin, Kırım Tatar Meclisi başkanı ve diğer Tatar liderler yarımadadan Ruslar tarafından sürülmüş durumda. Siz bu hakta ne düşünüyorsunuz?

-Rusya’nın uyguladığı politikalardan çok Kırım Tatarının memnun olmadığı iddiası mesnetsizdir. Rusya’nın politikalarından memnun olmayan Kırım Tatarları Kırım’dan kaçan, Rusya’da yasaklı örgüt statüsünde olan ve kapatılan eski Kırım Tatar Milli Meclisi’nin bazı üyeleri ile Hizb-ut Tahrir ve FETÖ gibi terör örgütü mensuplarıdır. Meclisin eski liderleri kendilerine zorla Rusya’ya giriş yasağı koydurmuşlardır. Ukrayna’da milletvekili olarak Rusya’ya ve Kırım’a karşı terör faaliyetlerinin içinde yer almaktadırlar. Kırım’a karşı Ukrayna’dan yapılan elektrik ve su sabotajlarının sorumlularıdır. Kırım’a karşı Müslüman Kırım Tatar Taburu adı altında silahlı bir paramiliter terör örgütü kurmuşlardır. Kırım’a ambargo adı altında Kırım halkına karşı suç işlemektedirler. Barış değil savaş istemektedirler.

– Türkiye’nin mevcut durumdaki tavrını nasıl değerlendiriyorsunuz? Ankara nasıl bir yol tutmalı? Bilinen o ki, Türkiyenin hem Rusya, hem de Ukrayna ile çok iyi ilişkileri var.

– Türkiye, Kırım krizi çıktığında başlangıçta daha dengeli bir politika izliyordu. Ancak Türkiye’de FETÖ ve gladyo, Rusya uçağını düşürdü, Rusya Büyükelçisine suikast düzenledi. Bu durum Türkiye’nin Rusya, Kırım ve Ukrayna politikalarında sıkıntı yarattı. Türkiye NATO ve Avrasya arasında şu anda sıkışık durumdan sıyrılmak için büyük bir çaba sarfetmektedir. Türkiye bu ikilemde Kırım ve Kırım Tatarları konusunda izlediği politikası bir çıkmaz noktadır. Türkiye, Kırım yarımadasında Tatarlar ile ilişkisini kesmiş vaziyettedir. Böyle siyaset Türkiye’ye Kırım’da kırgınlıklara sebep olmaktadır. Artık Türkiye`nin, Kırım ve Kırım Tatarları konusunda daha gerçekçi çözüm çareleri üretmesi gerekmektedir.

Türkiye’nin hem Rusya ve hem de Ukrayna ile yakın ilişkileri vardır. Bu durum gerçekte Türkiye için bir avantajdır. Türkiye Ukrayna’daki azınlık iktidarı ile işbirliği yerine tüm Ukrayna’ya hitap edecek bir politik yaklaşımda bulunması şarttır. Böyle bir yaklaşım Ukrayna’da iç barışın yolunu açacaktır. Türkiye, Rusya-Ukrayna barışını sağlamada yegane etkili olacak ülkedir. Bu barış Kırım sorununun çözümünde de çok etkili olacaktır.

– Putin Erdoğanı cami açılışı için Kırıma davet etti. Şimdi böğle bir karmaşık durum oluşmuş. Erdoğan Putinin davetini kabül edecek mi?

– Sayın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kırım’da sonbaharda Akmescit şehrinde yapımı biterek açılacak olan Büyük Cuma Camii’nin açılışına gitmesi son derece doğal bir hadisedir. Sayın Cumhurbaşkanı bu açılışa giderse bölge barışı için Türkiye’ye ve kendisine büyük bir fırsat yaratacaktır. Türkiye Rusya-Kırım-Ukrayna barışının kilit ülkesidir. Bu kilit rol tarih boyunca da olmuştur.

– Türkiyedeki Kırım kökenli Türklerin anayurtla ilişkisi nasıl? Vakıf olarak Kırımda hangi işleri yapıyorsunuz?

– Maalesef Türkiye merkezli bazı Kırım Tatar sivil toplum kuruluşları ABD, NATO ve FETÖ politikaları sebebiyle, Türkiye’deki Kırım Tatarları ile Kırım’daki Kırım Tatarlarının bağlarının kesilmesi için büyük çaba sarfetmektedirler. Ancak bizim temsil ettiğimiz Kırım Tatar Kültür Dernekleri Federasyonu ve Kırım Kalkınma Vakfı, bu bağların devam etmesi ve güçlenmesi için çok çalışmaktadır. Bizler Vakıf ve Federasyon olarak, Türkiye’de ve Kırım’da bir çok sosyal, toplumsal ve kültürel projelerin içerisindeyiz. Ayrıca Türkiye-Kırım arasındaki ilişkilerin tüm alanlarda ilerlemesi için çaba sarfetmekteyiz. Merkezi Kırım’da bulunan Kırım Tatar sivil toplum kuruluşları ile doğrudan birlikte çalışarak işbirliği yapmaktayız. Yalta Uluslararası Ekonomik Forum, Kırım Dostları Kulübü Forumları, Kırım’da ve Türkiye’de milli günler organizasyonlarında Türkiye-Kırım işbirliğini geliştirmekteyiz. Türkiye ve Kırım arasında karşılıklı yapılabilecek ticareti ve yatırımları yönlendirici çalışmalar yapmaktayız. Eğitim gibi alanlarda faaliyet göstermekteyiz.

Konuştu: Kafkas Ömerov