Türkiye tam anlamıyla transit ülkeye dönüşüyor – Analiz

Enerji güvenliği uzmanı Umut Şükrü Kalehsar, TAP ve TANAP projeleriyle ilgili değerlendirmelerde bulundu.

– TANAP ve TAP projeleri, Azerbaycan’a ve bölgeye ne verecek?

– Sovyetler Birliği çöktükten sonra Azerbaycan birkaç önemli enerji projesine imza atarak bölge ve uluslararası enerji piyasalarında önemli rol oynamaya başlamıştır. Zengin kaynaklara sahip olan Azerbaycan, kendisini Avrupa enerji piyasasında kilit bir müttefik olarak tanıtmakta zorlanmadı. Enerji transit projeleri Bakü-Tiflis-Ceyhan, Bakü-Supsa, Bakü-Novorossiysk petrol boru hatları ve Bakü-Tiflis-Erzurum gibi doğal gaz boru hatları da dahil olmak üzere pek çok uluslararası nakliye güzergâhı Azerbaycan’dan geçiyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan boru projesinden sonra TANAP ve TAP gibi projelerin gerçekleşmesi Azerbaycan’ın günümüzde enerji piyasalarında artan önemini gösteriyor. Yabancı firmaların Azerbaycan enerji sahasında yatırım koşullarını uygun bulduğu için Azerbaycan’da doğalgaz ve petrol kaynaklarını tüketim piyasasına sürmekte kararlı görünüyor.

– Ekonomik açıdan TANAP ve TAP projeleri Azerbaycan’a ve Türkiye’ye hangi imkanları sunacak? Projelerin çıkar sağlayacağını söyleyebilir miyiz?

Azerbaycan-Türkiye ilişkileri her zaman güçlü ve çoğunlukla “iki devletli bir millet” sloganıyla nitelendiriliyor. Geçtiğimiz aylarda ikili ilişkiler yeni projenin hayata geçmesiyle birlikte daha da derinleşmiştir. Azerbaycan, Gürcistan ve Türkiye demiryollarını birbirine bağlayacak yeni bir koridor olarak tasarlanan Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu projesi, Azerbaycan’ın transit önemini artırmış, ülkeyi enerji ihraç eder konuma getirmiştir. Bu projenin inşaatı 2008 yılında başladı. Proje ile, 178 km uzunluğundaki demiryolunun rehabilitasyonu ve yeniden inşası hedefleniyor. Bu proje, Türkiye üzerinden Hazar Denizi’nden Avrupa’ya kadar yalnızca demiryolu ile bağlantılı tek bir koridor açacak ve sonunda İstanbul Boğazı’ndaki planlanan demiryolu tüneli tamamlandıktan sonra deniz ulaşımının da tamamlanması öngörülmektedir.

– Tüm bu projelerin gerçekleştirilmesi Azerbaycan’ın jeopolitik önemini yükseltebilir mi?

Avrupa Birliği, Rusya’ya olan aşırı doğalgaz bağımlığını azaltmak için şu an tek kaynak olarak Azerbaycan ve Şahdeniz 2 Sahasını görüyor. Güney Gaz Koridoru kapsamında AB hem Rusya’ya olan bağımlılığı azaltacak, hem de bölge çapında Azerbaycan enerji piyasalarında önemli bir aktör haline gelecektir diye düşünüyorum. Türkiye uzun vadede eneji hub olmak niyetinde ancak son dönemdeki koşullar çerçevesinde enerji transit ülkesi olabilir. Rusya, Türkiye’nin en büyük doğalgaz tedarikçisidir. TANAP kapsamında Türkiye’ye gelecek olan gaz, Türkiye’nin Rusya’ya olan bağımlılığını düşürerek, TAP ile AB’nin ithal edeceği doğalgaz için transit parası alma şansı elde edecek. Bu proje ile birlikte transit ülkesi olmak için yeni bir adım atılmış olacak. Yakın gelecekte Doğu Akdeniz kaynakları da Türkiye üzerinden piyasaya sürülürse Türkiye tam anlamında bir transit ülke haline gelebilecektir. Gerekli yasal düzenlemelerin bulunmaması ve yeterli altyapının oluşmaması ile birlikte özelleştirme, doğalgaz ve petrolün ihracı gibi konuların belirsizliği sebebiyle enerji hub konusundan bahsetmemiz biraz erken diye düşünüyorum.

kaynak: OilGas.az