Medya kodeks
Editöryal politika ve mesleki etik kuralları
Gerçeğe saygı ve toplumun bilgi ihtiyacını karşılamak gazeteciliğin temel ilkeleridir. Gazeteci, hangi medya kuruluşunda çalışırsa çalışsın, kamusal bir sorumluluğa sahiptir.
Genel ilkeler
Medya kuruluşumuz faaliyetlerinde aşağıdaki ilkeler doğrultusunda hareket eder:
- Editör ekibinin objektiflik, doğruluk, tarafsızlık ve dürüstlük ilkelerine bağlı kalması gerekir;
- Bilgiler, doğruluğu doğrulanmadan veya güvence altına alınmadan sunulmamalıdır;
- Gerçeklerin ve olayların sunumunda tek taraflılığa yer verilmemelidir;
- iftira, hakaret ve nefret söylemine müsamaha gösterilmemelidir;
- Devlet dilinin normlarına uyulmalıdır;
- Gazeteciler, yazılarında kaba ifadeler ve jargon kullanmaktan kaçınmalıdır;
- Yayın politikası hiçbir şekilde devletçilik ilkesine, toplumun milli ve manevi değerlerine, genel ahlaka ve aile kurumunun korunması ilkesine aykırı olamaz;
- Sivil haklar, dayanışma, demokrasi ve eşit fırsatlarla ilgili konulara hassasiyetle yaklaşılmalıdır;
- Editör kadrosunun ulusal ve kamu yararını koruma kaygısı taşıması ve kişilerin dini inançlarını ve onurunu rencide eden içeriklere izin vermemesi gerekir;
- Devlet sembollerine saygı gösterilmelidir;
- Terörizmin, şiddetin, zulmün, ulusal, ırksal, dinsel ve cinsel ayrımcılığın teşvik edilmesine izin verilmemelidir;
- Sağlık ve çevrenin korunmasına aykırı davranışlar teşvik edilmemelidir;
- Bilgi edinme özgürlüğü, şeffaflık, nesnellik, tarafsızlık, adalet ve çoğulculuktan taviz verilmemelidir;
- Materyaller doğru bir şekilde ve mümkün olduğunca çok sayıda farklı bakış açısı dikkate alınarak sunulmalıdır;
- Gazeteci, kendisine düşen eğitim misyonunu unutmamalı ve faaliyetlerinde bu çizgiyi geliştirmelidir;
- Olaylarla başa çıkmada, olguların doğruluğuna dayalı sağlam eleştirel düşünce temel alınmalıdır;
- şiddet, suç, vb. Kişilerin güvenliği açısından bu tür olumsuzluklara ilişkin bilgilerin yeterli şekilde yayınlanması, bunların propagandasına izin verilmemesi ve etkilenmemeleri gerekmektedir;
- Nüfusun savunmasız kesimlerinin, çocukların ve küçüklerin fiziksel, zihinsel ve ahlaki gelişimine zarar veren görseller de dahil olmak üzere bilgiler kullanılmamalıdır;
- Çocuklarla ilgili olarak, Azerbaycan Cumhuriyeti’nin “Çocukların Zararlı Bilgilerden Korunması Hakkındaki” Kanununda öngörülen şartlar esas alınmalıdır;
- Çocuğa karşı işlenen cinsel suçlara ilişkin bilgilerde çocuğun kimliğinin gizli tutulması zorunludur;
- Kişilerin ırkı, rengi, dini, cinsel yönelimi, fiziksel veya ruhsal hastalığı veya engeli hakkındaki ayrıntılar, doğrudan konuyla ilgili olmadığı sürece görüntülenmemelidir;
- Gerektiğinde, dağıtılan materyallere uygun yaş sınırlama göstergeleri uygulanmalıdır;
- Parapsikolojinin, hurafelerin ve batıl inançların teşvik edilmesine izin verilmemelidir;
- intihar girişimine ilişkin haberlerin tasviri taklit duygusu uyandırmamalı, konuya özel bir hassasiyetle yaklaşılmalıdır;
- Gazeteci, suç şüphesi altında bulunan kişinin masumiyet karinesi hakkına saygı göstermelidir.
Haberler ve yorumlar
- haber ve yorum birbirinden ayrılmalı, kaynak açıkça belirtilmelidir;
- Gazeteci, yaptığı yorumlarda mesleki davranış kurallarından ve gazeteciliğin temel ilkelerinden sapmamalıdır;
- Dışarıdan bir yazara ait materyal sunulduğunda, editörlük ofisi materyalin sonuna “Yazarın pozisyonu ile editörün pozisyonu örtüşmeyebilir” şeklinde bir not düşmelidir;
- Gazeteci aktardığı fikri çarpıtmamalıdır;
- Reklam materyalleri, editoryal ve yazar materyallerinden ayırt edilmeli ve reklam olduğu özellikle belirtilmelidir;
- Gazeteci, editöryal görevinin hukuka ve meslek etiğine aykırı olması durumunda, bu görevi yerine getirmekten kaçınabilir;
- Bir gazetecinin görüşleri düzenleme sırasında çarpıtılırsa, o materyalin yazarlığını reddedebilir.
Haber kaynaklarıyla çalışma
- şeffaf, güvenilir ve doğru kaynaklarla çalışmaya öncelik verilmelidir;
- Kaynak, kendisine veya eserine zarar verebileceği veya doğrudan kendisine zarar verebileceği gerekçesiyle bilgilerinin açıklanmasını istemediği sürece gizli tutulmalıdır;
- Editörlerin, muhabirlerle birlikte, gizli kaynakları değerlendirebilmeleri için bu kaynaklar hakkında bilgi sahibi olmaları gerekir. Kaynak tamamen anonim kalmayı tercih ederse, verilen bilgi ancak kamu yararı taşıdığı ve diğer alternatif kaynaklarca doğrulandığı takdirde yayınlanabilir;
- olgusal bilginin en az iki farklı ve bağımsız kaynaktan doğrulanması gerekir;
- Gizli bir kaynak yalnızca mahkemenin talebi üzerine açıklanabilir;
- Kaynaklara adil davranılmalı, ifadeler bağlamından koparılmamalıdır.
Çürütme ve düzeltme
Görsel-işitsel, dijital platformlar ile basılı medyada editoryal ürün olarak dağıtılan materyallerdeki hataların düzeltilmesinin amacı, mümkün olduğunca açık ve hızlı bir şekilde neyin doğru, neyin yanlış olduğunu açıklayarak, hızlı bir şekilde yanıt vermektir. Kullanıcı hatanın nasıl ve neden düzeltildiğini anlayabilmelidir;
Bir hata düzeltildikten sonra açıklama amacıyla bir “düzeltme” veya “kareleme” eklenir.
