Azerbaycanlıların Zafer Nağmesi’ndeki üç politikacı: Putin, İmran Han, Erdoğan
Azerbaycanlı bilim adamının kaleme aldığı manzum destanda ilginç övgü ve eleştiri ifadeleri yer aldı.
Kırk dört günlük savaşın destanını kaleme alan Azerbaycanlı bilim adamı,Cumhurbaşkanları İlham Aliyev, Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan eski Başbakanı İmran Han`ı `Mukaddes Galip Üçlü` adlandırdı. Abuzer Turan`ın kullandığı kelimelerin bir kısmının Türkçe kafiye karşılığı bulunamazken çevirmen İmdat Avşar o kelime ve ifadeleri dipnotlar üzerinden aktarmıştır.İngilizceye ve Urducaya da çevrilmiş destana yazdığı ön sözde Azerbaycan Parlamentosu üyesi,Ulusal Bilimler Akademisi Başkan Yardımcısı,Nizami Gencevi Edebiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Ord.Prof.Dr.İsa Habibbeyli düşüncesini, “Abuzer Turan’ın ‘Zafer nağmesi’ isimli manzum romanı Azerbaycan edebiyatında Vatan Savaşında kazanılmış tarihi zaferi konu alan ve büyük ustalıkla kaleme alınmış şiir-destandır” sözleriyle ifade etmiştir.
***
Askerine “Vur” dedi,
Halka “Uyan!Dur” dedi,
Düşmanı “Öldür!” dedi,
Sözünü çok gür dedi,
***
Zafer Senle ikizdir,
Düşmanlara kan emzir,
Adın halka azizdir,
Soyun saftır,temizdir,
***
Zekana dünya hayran,
Övünür Azerbaycan,
Ağ atlı Galip oğlan,
Boyuna alem kurban,
***
Azerbaycan devlet başkanının kazanılan zaferdeki rolünü,yöneticilik kabiliyetlerini ve insani özelliklerini genelde bu tarz söz ve ifadelerle öven Zafer Nağmesi müellifi Abuzar Turan bir temennisini de şiirin diliyle ortaya koymuştur:
Ağaç kök üste biter,
Ders alsın oğlun Heyder,
An gelir,vade yeter,
Ali Baş Komutanım!
Manzum destanın dört bölümünde de müellif ermenilere ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan`a dair ilginç ifadeler kullanmıştır:
Alçaktır Nikol tula(köpek)
Satılmış `yeşil` pula
Çevirdin onu kula
Ali Baş Komutanım!
***
`Halay` çeken hayvana,
Bambılı (serseri) Paşinyan`a
Ders verdin ağayana,
Havlasın yana-yana
***
Zafer Nağmesi manzum destanının “Sayın Cumhurbaşkanım” başlıklı ikinci bölümünde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan`ın kırk dört günlük savaşta Azerbaycan`a verdiği destek ilginç ifadelerle övülürken Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar`ın askeri becerisi ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu`nun diplomasi alanında attığı adımlar da müellifin ilgisi dışında kalmadığı gibi Fransa Cumhurbaşkanı Macron “kudurgan” olarak nitelendirilmiş ve Erdoğan`ın Rusya devlet başkanı Putin`le olan kişisel ilişkilerinin önemine vurgu yapılmıştır:
Putin`le siz arkadaş…
Diz-dize kurun bağdaş,
Deyin ki :”Canım gardaş,
Sayın Cumhurbaşkanım!
***
Yüce boylu kahraman,
Gardaşlıkta mihriban,
Samimi,güzel insan,
Sayın Cumhurbaşkanım!
***
Şehit olmadık heder,
Galip çıktık bu sefer,
Sana feda Abuzer,
Sayın Cumhurbaşkanım!
***
Zafer Nağmesi destanının “Aziz Vezir-i Azam” başlıklı üçüncü bölümü Pakistan eski Başbakanı İmran Han`ın kırk dört günlük savaşta Azerbaycan’a verdiği desteğe övgü niteliğindedir.Bu bölümde de manzum destanın genel üslubuna sadık kalan müellif İmran Han`ı överken Rusya devlet başkanı Vladimir Putin’e teşekkür etmeyi de unutmadığı gibi Başbakan Paşinyan bu bölümdeki salvolardan da nasibini almıştır. Abuzer Turan bu bölümde Erdoğan, Aliyev ve İmran Han`ın birlikte Karabağ’ı ziyaret etmeleri tavsiyesinde de bulunmuştur:
Sağ olsun PUTİN KİŞİ
Akıllı tuttu işi
Boş çıktı zeng edişi (telefonla araması)
Aziz Vezir-i Azam!
***
Rus gidince ağlasın,
Hay kendini dağlasın,
Tabanını yağlasın
Aziz Vezir-i Azam!
***
Sen mucize yarattın,
Dünyaya mesaj attın,
Aşına zehir kattın
Aziz Vezir-i Azam!
***
Ermeni`ye dağ basan,
Üç Kişi`ye (adam) can kurban,
İLHAM, TAYYİP, İMRAN HAN
Aziz Vezir-i Azam!
***
Ve nihayet Zafer Nağmesi manzum destanının `Mukaddes Galip Üçlü` başlıklı son bölümünde Türkiye ve Azerbaycan devlet başkanlarıyla Pakistan eski Başbakanına tavsiyeler yer almıştır. Manzum destanın yazarına göre kırk dört günlük savaş sırasında yapılan belirleyici nitelikteki işbirliğinin bundan sonra da sürmesi için her şeyden önce Erdoğan,Aliyev ve İmran Han`ın birlikte Karabağ`ı dolaşmaları elzemdir. Rusya`nın da bu sürecin içinde olması gerektiğine dikkati çeken Abuzer Turan, savaşın son gününde Rus ordusunun yerleştiği Karabağ`ın başkenti Hankendi`nin kaderinin o geziden sonra gündeme gelmesi gerektiğini ifade etmiştir:
Köhne tarihi silin,
Evladıyız bir elin,
Bir toprağın,bir çölün
Mukaddes Galip Üçlü!
Serbesttir gidiş-geliş,
İltizamlı her bir iş,
İktisadi yükseliş..
Mukaddes Galip Üçlü!
***
Abuzar`ım,destanım,
Sona erdi ey canım!
İLHAM, TAYYİP, İMRAN`IM
Mukaddes Galip Üçlü!
1954 doğumlu Abuzer Bağırov (Turan) 1980 yılından bu yana Moskova`da yaşamaktadır. 1989`da SSCB Yazarlar Birliği`ne üye olmuştur.2018 yılından bu yana ise Azerbaycan Yazarlar Birliği Moskova şubesi başkanlığını yürütmektedir.Edebiyat alanında doktorası bulunan Abuzar Bağırov halihazırda Rusya Fedeasyonu Dışişleri Bakanlığı`na bağlı Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü`nde hocalık yapmanın yanısıra Rusya Bilimler Akademisi`ne bağlı Maksim Gorki Dünya Edebiyatı Enstitüsü`nde kıdemli araştırmacı görevinde bulunmaktadır.Ahmet Kabaklı`nın kurduğu Türk Edebiyat Vakfı`nın yayımladığı Zafer Nağmesi manzum romanı Bağırov`un şiir alanındaki ilk denemesiymiş.Kitap XXİ yüzyılın ilk çeyreğinde `Edebiyat böyle mi oluyor,edebi eser bu dilde ve üslupta mı kaleme alınmalı` sorusunu yeniden gündeme getirmiştir.Öte yandan 10 Kasın 2020`de Rusya,Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanmış ateşkesten iki ay sonra-11 Ocak 2021`de Kremlin’de Vladimir Putin`in inisiyatifiyle başlatılan sürece Azerbaycan Cumhurbaşkanı ve Ermenistan Başbakanı katılarak ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde olumlu görüşler ortaya koymuşlar. Rusya devlet başkanının arabuluculuğunda daha sonra Moskova`da ve Soçi`de iki ülke lideri biraraya gelmiştir. Türkiye de yeni dönemin taleplerine cevap vererek Ermenisan`la normalleşme süreci başlatmış ve hatta Zafer Nağmesi`nde iddia edildiği gibi `dişi kırılmış` Başbakan Nikol Paşinyan’ın Antalya Diplomasi Forumuna katılması bile gündeme gelmişti.
İşte Zafer Nağmesi bir de bu gelişmelerin ışığında değerlendirildiğinde okurda hangi duyguları uyandırıyor acaba?
Mayis Alizade