Azerbaycanlıların Zafer Nağmesi’ndeki üç politikacı: Putin, İmran Han, Erdoğan

Azerbaycanlı bilim adamının kaleme aldığı manzum destanda ilginç övgü ve eleştiri ifadeleri yer aldı.

Kırk dört günlük  savaşın  destanını kaleme  alan  Azerbaycanlı bilim  adamı,Cumhurbaşkanları  İlham Aliyev, Recep Tayyip Erdoğan ve  Pakistan eski  Başbakanı İmran Han`ı  `Mukaddes   Galip Üçlü` adlandırdı. Abuzer Turan`ın kullandığı  kelimelerin bir kısmının Türkçe  kafiye karşılığı bulunamazken çevirmen  İmdat Avşar  o kelime ve ifadeleri  dipnotlar üzerinden aktarmıştır.İngilizceye ve Urducaya da  çevrilmiş destana  yazdığı  ön sözde Azerbaycan Parlamentosu üyesi,Ulusal Bilimler  Akademisi Başkan Yardımcısı,Nizami Gencevi Edebiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Ord.Prof.Dr.İsa Habibbeyli düşüncesini, “Abuzer Turan’ın ‘Zafer nağmesi’ isimli manzum romanı  Azerbaycan edebiyatında Vatan Savaşında kazanılmış tarihi zaferi konu alan  ve büyük ustalıkla   kaleme alınmış  şiir-destandır” sözleriyle ifade etmiştir.

Zafer nağmesi`nin Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev`e  hitaben kaleme alınmış`Ali Baş Kumandanım` başlıklı  ilk  bölümünde toprakların  yaklaşık otuz sene Ermenistan  işgali altında kalmasından sonra Aliyev`in sergilediği kararlılık sayesinde kurtarıldığına vurgu yapılmıştır:

***

Askerine “Vur”  dedi,

Halka “Uyan!Dur” dedi,

Düşmanı “Öldür!” dedi,

Sözünü çok gür dedi,

Ali Baş Komutanım!

***

Zafer Senle ikizdir,

Düşmanlara  kan emzir,

Adın halka azizdir,

Soyun saftır,temizdir,

Ali Baş Komutanım!

***

Zekana dünya hayran,

Övünür Azerbaycan,

Ağ atlı Galip oğlan,

Boyuna alem kurban,

Ali Baş Komutanım!

***

Azerbaycan devlet başkanının kazanılan   zaferdeki rolünü,yöneticilik kabiliyetlerini ve insani özelliklerini genelde bu tarz söz ve ifadelerle öven Zafer Nağmesi müellifi  Abuzar Turan bir temennisini de şiirin diliyle ortaya koymuştur:

Ağaç kök üste biter,

Ders alsın oğlun Heyder,

An gelir,vade yeter,

Ülkeye olur rehber

Ali Baş Komutanım!

Manzum destanın dört bölümünde de  müellif   ermenilere   ve Ermenistan Başbakanı  Nikol Paşinyan`a  dair  ilginç  ifadeler kullanmıştır:

Alçaktır Nikol tula(köpek)

Satılmış `yeşil` pula

Çevirdin onu kula

Koy gitsin çala-çala (ardına bakmadan gitmek)

Ali Baş Komutanım!

***

`Halay` çeken hayvana,

Bambılı (serseri)  Paşinyan`a

Ders verdin ağayana,
Havlasın yana-yana

Ali Baş Komutanım!

***

Zafer Nağmesi manzum destanının “Sayın Cumhurbaşkanım” başlıklı  ikinci bölümünde Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan`ın kırk dört günlük savaşta Azerbaycan`a verdiği destek ilginç ifadelerle övülürken Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar`ın askeri becerisi ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu`nun diplomasi alanında attığı adımlar da müellifin ilgisi dışında kalmadığı gibi Fransa Cumhurbaşkanı Macron “kudurgan” olarak nitelendirilmiş ve Erdoğan`ın Rusya devlet başkanı Putin`le olan kişisel ilişkilerinin önemine vurgu yapılmıştır:

Putin`le siz arkadaş…

Diz-dize kurun bağdaş,

Deyin ki :”Canım gardaş,

Türk`tür size tek yoldaş.”

Sayın Cumhurbaşkanım!

***

Yüce boylu kahraman,

Gardaşlıkta mihriban,

Samimi,güzel insan,

Recep Tayyip Erdoğan!

Sayın Cumhurbaşkanım!

***

Şehit olmadık heder,

Galip çıktık bu sefer,

Sana feda Abuzer,

Ey Sergerdem,Muzaffer

Sayın Cumhurbaşkanım!

***

Zafer Nağmesi destanının “Aziz Vezir-i Azam” başlıklı üçüncü bölümü Pakistan eski Başbakanı İmran Han`ın kırk dört günlük savaşta Azerbaycan’a verdiği desteğe övgü niteliğindedir.Bu bölümde de manzum destanın genel üslubuna sadık kalan müellif  İmran Han`ı överken Rusya devlet başkanı Vladimir Putin’e teşekkür etmeyi de unutmadığı gibi Başbakan Paşinyan bu bölümdeki salvolardan da nasibini almıştır. Abuzer Turan bu bölümde Erdoğan, Aliyev ve İmran Han`ın birlikte Karabağ’ı ziyaret etmeleri  tavsiyesinde de bulunmuştur:

Sağ olsun PUTİN KİŞİ

Akıllı tuttu işi

Nikol`un sındı (kırıldı) dişi

Boş çıktı zeng edişi (telefonla araması)

Aziz Vezir-i Azam!

***

Rus gidince ağlasın,

Hay kendini dağlasın,

Bohçasını bağlasın,

Tabanını yağlasın

Aziz Vezir-i Azam!

***

Sen mucize yarattın,

Dünyaya mesaj attın,

Yağıya (düşmana) dil uzattın,

Aşına zehir kattın

Aziz Vezir-i Azam!

***

Ermeni`ye dağ basan,

Üç Kişi`ye (adam) can kurban,

Abuzar size hayran,

İLHAM, TAYYİP, İMRAN HAN

Aziz Vezir-i Azam!

***

Ve nihayet Zafer Nağmesi manzum destanının `Mukaddes Galip Üçlü`  başlıklı son bölümünde Türkiye ve Azerbaycan devlet başkanlarıyla Pakistan eski Başbakanına tavsiyeler yer almıştır. Manzum destanın yazarına göre kırk dört günlük savaş sırasında yapılan belirleyici nitelikteki işbirliğinin bundan sonra da sürmesi için her şeyden önce Erdoğan,Aliyev ve İmran Han`ın birlikte Karabağ`ı dolaşmaları elzemdir. Rusya`nın da bu sürecin içinde olması gerektiğine dikkati çeken Abuzer Turan, savaşın son gününde Rus ordusunun  yerleştiği Karabağ`ın başkenti Hankendi`nin kaderinin  o geziden sonra gündeme gelmesi gerektiğini ifade etmiştir:

Köhne tarihi silin,

Rusya`yı da dost bilin,

Evladıyız bir elin,

Bir toprağın,bir çölün

Mukaddes Galip Üçlü!

Serbesttir gidiş-geliş,

İltizamlı her bir iş,

Ünsiyette diriliş,

İktisadi yükseliş..

Mukaddes Galip Üçlü!

***

Abuzar`ım,destanım,

Sona erdi ey canım!

Var olun,kahramanım:

İLHAM, TAYYİP, İMRAN`IM

Mukaddes Galip Üçlü!

1954 doğumlu Abuzer  Bağırov (Turan) 1980 yılından bu yana Moskova`da yaşamaktadır. 1989`da SSCB Yazarlar Birliği`ne üye olmuştur.2018 yılından bu yana ise  Azerbaycan Yazarlar Birliği Moskova şubesi başkanlığını yürütmektedir.Edebiyat alanında doktorası bulunan Abuzar  Bağırov halihazırda Rusya Fedeasyonu Dışişleri Bakanlığı`na bağlı Moskova Devlet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü`nde  hocalık yapmanın yanısıra Rusya Bilimler Akademisi`ne bağlı Maksim Gorki Dünya Edebiyatı Enstitüsü`nde kıdemli araştırmacı görevinde bulunmaktadır.Ahmet Kabaklı`nın kurduğu Türk Edebiyat Vakfı`nın yayımladığı Zafer Nağmesi manzum romanı Bağırov`un şiir alanındaki ilk denemesiymiş.Kitap XXİ yüzyılın ilk çeyreğinde  `Edebiyat böyle mi oluyor,edebi eser bu dilde ve üslupta  mı kaleme alınmalı` sorusunu yeniden gündeme getirmiştir.Öte yandan 10 Kasın 2020`de  Rusya,Azerbaycan ve Ermenistan arasında imzalanmış ateşkesten iki ay sonra-11 Ocak 2021`de Kremlin’de Vladimir Putin`in inisiyatifiyle başlatılan  sürece Azerbaycan Cumhurbaşkanı ve Ermenistan Başbakanı katılarak ilişkilerin normalleştirilmesi yönünde olumlu görüşler ortaya koymuşlar. Rusya devlet başkanının arabuluculuğunda daha sonra Moskova`da ve Soçi`de iki ülke lideri biraraya gelmiştir. Türkiye de  yeni dönemin taleplerine cevap vererek Ermenisan`la normalleşme süreci başlatmış ve hatta Zafer Nağmesi`nde iddia edildiği gibi `dişi kırılmış`  Başbakan Nikol Paşinyan’ın Antalya Diplomasi Forumuna katılması bile gündeme gelmişti.

İşte Zafer Nağmesi  bir de bu gelişmelerin ışığında değerlendirildiğinde okurda hangi duyguları uyandırıyor acaba?

Mayis Alizade