Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri 103 yaşında!

Azerbaycan’da, Silahlı Kuvvetler Günü ve Azerbaycan ordusunun 103. kuruluş yıl dönümü kutlanıyor.

28 Mayıs 1918’de bağımsızlığını ilan eden Azerbaycan’da Osmanlı subaylarının katkılarıyla kurulan ordu, bugün Türk Silahlı Kuvvetleri ile yaptığı iş birliği sayesinde bölgenin en güçlü orduları arasında yer alıyor.

Gücünü 27 Eylül-10 Kasım 2020’de 44 gün süren Karabağ savaşında gösteren Azerbaycan ordusu, artık kuruluş yıl dönümünü mağlubiyet ve işgalin getirdiği buruklukla değil, topraklarını işgalden kurtarmanın ve zaferin gururuyla kutluyor.

Azerbaycan ordusu, hükümetin 26 Haziran 1918’de aldığı kararla, daha önce Çarlık Rusyası ordusunda görev yapan Azerbaycanlı subaylar tarafından kuruldu.

Azerbaycan hükümeti, ilk anlaşmasını Batum’da Osmanlı Devleti ile imzaladı. Anlaşmanın 4. maddesine istinaden, Azerbaycanlı yetkililer Osmanlı’dan askeri yardım isteğinde bulundu. Dönemin Harbiye Nazırı Enver Paşa, kardeşi Nuri Paşa (Killigil) komutasında bir ordu kurarak Bakü ve Azerbaycan’ın diğer illerinin Ermeni ve Bolşevik çetelerden kurtarılması için görevlendirildi.

Kafkas İslam Ordusu ismi verilen Osmanlı ordusu, Azerbaycan ordusu ile 15 Eylül 1918’de Bakü’yü kurtardı.

Osmanlı Devleti 1. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılınca Kafkas İslam Ordusu, Azerbaycan’ı terk etmek zorunda kaldı. Fakat Kafkas İslam Ordusu’nun bazı subayları Azerbaycan ordusunu eğitmek için ülkeyi terk etmedi.

Azerbaycan Cumhuriyeti, 28 Nisan 1920’de Sovyet ordusunun ülkeyi işgaliyle son buldu, milli ordu feshedildi.

Sovyetler Birliği’nin 1991’de dağılmasıyla Azerbaycan yeniden bağımsızlığını elde etti ve ordu tekrar kuruldu.

Azerbaycan’ı ilk tanıyan ülke Türkiye oldu ve her alanda olduğu gibi askeri alanda da Türkiye Azerbaycan’a destek verdi. İki ülke arasında 1992’den bu yana askeri konuları içeren yaklaşık 100 anlaşma ve protokol imzalandı.

Anlaşmalar doğrultusunda Türkiye, savunma sanayinin geliştirilmesi, askeri uzmanların yetiştirilmesi konularında Azerbaycan’a yardım sağladı. Çok sayıda Azerbaycanlı Türkiye’de harp okullarında eğitim gördü, Azerbaycan harp okulu da Türkiye’nin katkılarıyla NATO standartlarında eğitim verem kurum haline geldi.

İki ülke 2013’te imzalanan muhtıra gereği her yıl atışlı ortak tatbikatlar yapmaya başladı.

Her yıl düzenlenen TurAz Kartalı tatbikatlarıyla iki ülke hava kuvvetleri arasında koordinasyon ve iş birliği pekiştirildi.

Süreç içerisinde Türkiye ile Azerbaycan arasında savunma sanayi alandaki iş birliği de gelişti. Daha çok Rus yapımı silahlar ve askeri araçlara sahip Azerbaycan, Türk savunma sanayi şirketlerinin ürettiği silah ve mühimmattan da alarak savaş gücünü artırdı.

Azerbaycan ordusu, yıllardır yaptığı tatbikatlarda kazandığı deneyimi 27 Eylül 2020’de başlattığı operasyonda gerçek savaşa taşıdı.

44 gün süren savaşta Azerbaycan ordusu 5 kent merkezi, 4 kasaba ve 286 köyü kurtardı. Bunun üzerine Ermenistan yenilgiyi kabul etti ve altındaki Ağdam, Laçın ve Kelbecer illerini de boşaltacağını taahhüt eden anlaşmaya imza attı.

Azerbaycan, savaşta 2 bin 900’den fazla şehit verdi.

Azerbaycan ordusunun başarısında son dönemlerde Türkiye ve İsrail’den aldığı silahlı insansız hava araçları (SİHA) büyük rol oynadı.

Savaşta, Ermenistan’a ait çok sayıda tank, zırhlı araç ve ateş noktası, SİHA’larca tam isabetle imha edildi.

Sadece Türk yapımı SİHA’larla imha edilen Ermenistan tank, zırhlı araç ve füzelerinin maddi değeri 1 milyar doları geçti.