Aytek Yusifsoy
Kazak siyaset bilimci Sultanbek Sultangaliyev, Orta Asya’daki siyasi süreçlerle ilgili Yeni Çağ Azerbaycan‘a konuştu.
– Şu anda Orta Asya’daki siyasi durumu nasıl değerlendiriyorsunuz?
– Şöyle nitelendirebiliriz: Orta Asya’da durum, stabil gözüküyor, ama hiçbir şey göründüğü gibi değil. Dış siyasi rejimler güçleniyor. Ama bu gücün sosyal ekonomik temelleri yok. Bu yüzden de her an sarsıntılar yaşanabilir. İstikrarın bozulması tehlikesi en fazla Tacikistan ve Türkmenistan’da.
Aynı zamanda durumu kötü yönde etkileyen en güçlü faktörlerden biri Afganistan topraklarında terör örgütlerinin barınması. Başta ABD ve Batı ülkelerinin, aynı zamanda Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü, İran ve Çin’in ortak çalışmalarıyla Orta Asya’daki DAEŞ ve benzeri terör örgütlerinin devlet kurması tehlikesinin önüne geçilebilir. Maalesef uluslararası arenada oluşmuş gerginlik teröre karşı mücadele veren ülkelerin güçlerini birleştirmesine engel oluyor.
-Bildiğimiz üzere, Özbekistan Cumhurbaşkanı, yeni reformlara başladı. Bu olay Orta Asya’daki genel durumu hangi yönde etkileyebilir?
– Şu anda Özbekistan yönetimi, ekonominin gelişimine özellikle dikkat ediyor. Daha iyi sonuçlar elde etmek amacıyla yönetim sisteminde bazı reformlar gerçekleştiriyorlar. Özbekistan iktidarı, aynı zamanda Türkmenistan, Kazakistan ve Kırgızistan’la da ilişkilerini güçlendirmek için kararlı adımlar atıyor.
Özbekistan eski Sovyet topraklarında liderliği omuzlarında taşıyabilecek potansiyele sahip. Özbekistan bu konuda ekonomik gelişimi, demografik imkanları ve askeri gücüne güvenebilir. Ama şu anda Özbekler, Çin’den örnek alarak bölgede yumuşak güç kullanmayı üstün tutuyor.
– Peki Avrasya Ekonomik Birliği’nin gelişimi konusunda neler söylemek istersiniz?
– AEB’in çalışma prensipleri değişiyor. Şu anda birlik, Kremlin yanlı politikayı bir kenara bırakarak, yönünü Avrupa ekonomik ittifakına çeviriyor.
2018’de AEB ülkeleriyle İran arasında serbest ekonomik bölgelerin oluşturulmasına ilişkin anlaşma imzalanacak. Böyle bir mutabakata varılırsa Kazakistan, Rusya ve elbette İran büyük fayda elde edecek. Ama ortak ödeme merkezinin mevcut olmayışı ekonomik entegrasyonu oldukça kötü etkiliyor.
www.yenicag.info
