Aytek Yusifsoy
24 Şubat 2017 tarihinden başlayarak Bakü’nün İçerişeher semtinde “Hocalı- gözlerde donmuş tarih” isimli fotoğraf sergisi başkentte yaşayanların ve kenti ziyaret eden turistlerin ilgi odağı oldu.
Bu sergi “İçerişeher” Devlet Tarih-Mimarlık Korusu Müdürlüğü tarafından Hocalı katliamının 25. yıldönümüne ithaf edilmiştir.
Tr.Yeniçağ.Az olarak bu sergiyi ziyaret ettik. Meydandaki büyük stentlerin karşısında yüzlerle insan vardı. Herkes dikkatle fotoğrafları inceliyor, monitörde yayımlanan kadrajları, röportajları izliyordu. Sergide vatandaşlarla birlikte çok sayıda yabancı da vardı.
“İçerişeher” Devlet Tarih- Mimarlık Korusu Müdürlüğü’nün görevlisi Zeynep Cahan’a rastladık.
Onun sözlerine göre, bu fotosergi ile alakalı olarak bütün devlet kurumlarına bilgi verilmiştir: “Bu fikrimizin beyenileceğini umuyoruz. Kültür ve Turizm Bakanı Ebülfes Karayev ve diğer devlet adamları sergiyi izlemek için gelecekler.”
Daha sonra sergilenen fotoğrafların sahibi Leyli Alekberova da hislerini bizimle paylaştı:
“Yaklaşık iki aydır çekilmiş fotoğraflar üzerinde çalışıyordum. Hocalı’dan olan insanların fotoğraflarını çekmek için önce Goranboy iline gittik. Çünki katliamdan sağ çıkmış insanların çoğu o ilde yaşamakta. Daha sonra çekimlere Bakü’de devam ettik. Çok acı bir facia… Her çekim sonrası kendimi kaybediyordum. Hala o sohbetlerin etkisi altındayım. Serginin böylesine gökyüzü altında herkese açık geçirilmesi insanların bu katliam hakkında fikir sahibi olmasına, kurbanların tanıtılmasına hizmet ediyor. Fotoğrafların hepsinde aynı arka planı seçtim, böylelikle fotoğrafları seyredenlerin dikkatinin bu insanların gözlerinde olmasını hedefledim. Belirtmek isterim ki, bu karşılığı olmayan bir projedir.”
Fotoğraf stendinin yanında genç bir adam durmuş: O, fotoğraftaki kahramanın ta kendisi. Vagif Behbudov’un yüzünde kederli bir ifade var. Ona yakınlaşarak, daldığı düşüncelerden koparıyoruz. O, 1992’nin Şubat ayında, Hocalı’nın işgal olunduğu gün annesinin karnındaymış ve katliamdan üç ay sonra dünyaya gelmiş:
“Ben bu facia ile yaşıtım. Tam 25 sene önce Ermeniler Rusya’nın yardımıyla sivil insanlara saldırarak, onları vahşice öldürdüler. Babam polisti, halamsa iletişim sektöründe çalışıyordu. Hocalı’nın işgali günü babam, halalarım ve babaannem şehit oldu. Katliamdan geriye sadece annem kaldı… Ben o vahşeti annemden ve okulda geçirilen gösterilerden öğrendim.”
Gittikçe sergiye katılanların sayıları çoğalıyor… Birden gözlerimiz sarışın bir kadına denk geliyor. Yakınlaşarak tanışıyoruz: ismi Natalya Sergeyevna, Moskovo’dan gelmiş. Hocalı soykırımını duymuş ancak, olayın detaylarını bilmiyormuş:
“Bugün Bakü’deki ilk günümüz. Buradan geçerken sergiyi gördük ve dikkatimizi çok çekti. İlgilenmeye başladım. Aslında, başınıza gelen bu facia hakkında tarihi okumuş ve bilgi almıştık. Bence, hiçbir halkın diğerine böyle bir şey yapmaya hakkı yok. Ben Ermenilere asla hak vermiyorum. Bu tür sorunlar sivil yollarla çözülebilirdi. Bu kadar insanı öldürmek için hiçbir sebep yoktu. Tüm halklar saygıyı hak ediyor. Biz size saygı duyuyoruz ve bu faciayla ilgili olarak Ermenilere hak vermiyoruz.”
Pavel isimli rus turist de tarihteki bu olayı detaylı şekilde bilmediğini söyledi:
“Ben burdan geçerken sergiyi gördüm ve fotoğrafları seyrettim. Facia hakkında daha derin bilgiler edinmek isterim. Fotoğraflardan anladığım kadarıyla halkınız işgenceler görmüş. Bu, tam bir vahşet… Ermenilerin de, başka halkların da bu kadar insanı öldürmeye hakkı yok.”
Mihail Sazanov isimli Rus turist de fotoğraflardan çok etkilendiğini söyledi:
“Biz iki gündür Bakü’deyiz. Sergiyi gördükten sonra tercümandan onun ne için yapıldığını sorduk. O da bize 25 sene önce Ermenilerin Azerbaycan halkına yaptığı bu katliamı anlattı. Az da olsa bilgilendim. Elbette Ermenilerin böyle bir şey yapmaya hakkı yok.”
İranlı turistse Ermenilerin Azerbaycan halkına karşı yaptığı vahşilikleri bildiğini söyledi:
“Ermenilerin Azerbaycan halkına karşı yaptığı vahşilikleri iyi biliyoruz. Onlara asla hak vermiyoruz, çünki insanlık vahşete hak kazandıramaz. Size şunu söyleyeyim: Biz buraya gelmeden önce Ermenistan’a gitmek istiyorduk, bize Ermenistan’a gideceğimiz taktirde Azerbaycan’a gelemeyeceğimizi söylediler. Biz de tabi ki Azerbaycan’ı seçtik. Her zaman da sizin yanınızdayız”
Tr.Yeniçağ.Az
www.yenicag.info
