Aytek Yusifsoy
Geçen hafta Rus uzmanlarının hazırladığı Suriye için anayasa taslağı, Kazakistan’ın başkenti Astana’da Suriye muhalefetine sunulmuştu.
Anayasanın değerlendirilmesine karışmadığının altını çizen Rus heyetin başkanı Alexander Lavrentyev, taslağı, süreci hızlandırmak için sunduğunu belirtti.
Sputnik’in ulaştığı metne göre, Suriyeliler ‘güvenliği sağlama, bağımsızlık, egemenlik ve ülkenin toprak bütünlüğünü koruma’ yönünde niyet beyanında bulundu; sivil toplumu başarıyla inşa etmek için ötekiyle barış içinde, dostane bir yaşam sürmek; halkın beyan ettiği üzere hukuk düzeniyle yönetilecek bir yasal demokratik devlet; adil ekonomik ve sosyal düzene uygun olarak herkes için makul bir yaşam standardı oluşturmak.’
Rusya’nın teklif ettiği metne göre Suriye anayasayı referandum sonucunda kabul edebilir.
TEMEL İLKELER
Anayasa taslağı, ülkenin resmi adından ‘Arap’ kelimesini çıkartıyor: “Suriye Cumhuriyeti, halkın, halk tarafından halk için yönetimi; sosyal dayanışma; hak ve özgürlüklere saygı; vatandaşların farklılık ve ayrıcalıklarına bakılmaksızın eşit hak ve sorumluluk ilkeleri üzerine kurulu bağımsız ve egemen bir devlettir. Suriye Cumhuriyeti ile Suriye isimleri eş değerdedir.”
Rusya’nın teklif ettiği anayasa taslağı, Suriye’nin tüm dinlere saygı duymasını tasarlıyor ve tüm dini kurumların kanun önünde eşitliğini öneriyor.
‘KÜRT KÜLTÜREL ÖZERKLİĞİ ARAPÇA İLE KÜRTÇEYİ EŞİT OLARAK KULLANABİLİR’
Suriye Cumhuriyeti’nin resmi dilinin Arapça olduğunu belirten metin, ‘Kürt kültürel özerkliğinin hükümet kurumları ile örgütlenmelerinin Arapça ile Kürtçeyi eşit olarak kullanması gerektiğini’ de söylüyor: “Her bölge, yerel referandumla desteklendiği takdirde, resmi dile ilaveten, çoğunluğun dilini kanunun düzenlediği şekilde kullanma hakkına sahip olmalıdır.”
Suriye devletinin siyasi sistemi, ‘siyasi çoğulculuk ve iktidarın gizli oyla demokratik şekilde yürütülmesi ilkesi üzerine kurulmalıdır.’
Dahası, ‘ideolojik çeşitlilik Suriye’de tanınıp, hiç bir ideoloji devlet ideolojisi veya mecburi ilan edilmemelidir.’
‘Devlet ulusal ve dini azınlıkların hak ve özgürlüklerini koruyup güvenliği sağlamalıdır.’
Rusya’nın teklif ettiği anaysa taslağına göre Suriye terörizmi her haliyle kınayıp, topraklarının ve halkın terör tehditlerine karşı güvenliğini sağlar: “Suriye, savaşı, diğer ülkelerin egemenliğinin ihlali ve uluslararası çatışmaların çözümü olarak kınıyor. Suriye ordusunun devlet erkinin dışında askeri faaliyetlerde bulunması yasaktır.”
Taslak metni, Suriye topraklarının ‘bölünemez, dokunulamaz ve tek parça’ olduğunu ifade ediyor; “ülke sınırları ancak tüm Suriyeli vatandaşları arasında düzenlenecek referandum sonucunda değişebilir.
YASAMA YETKİSİ
Metne göre ‘yasama yetkisi ‘halk adına Halk Meclisi ve Kurucu Meclis tarafından, Anayasa ve uygulanabilir kanunların izin verdiği biçimde üstlenilir’: “Halk Meclisi üyeleri halk tarafından, gizli, doğrudan ve eşit oyla seçilmelidir.”
Anayasa taslağı, Halk Meclisi’ için, ilk toplantısından itibaren dört yıllık dönem öngörüyor.
Seçim Kanunu’nun şartlarını yerine getiren 18 yaş ve üstü tüm Suriyeliler oy kullanabilir.
Seçim Kanunu, ‘seçmenin özgürlüğü ve güvenliği ile vatandaşın temsilcilerini seçme hakkını ve seçim prosedürünün bütünlüğünü’ teminat altına alacak hükümler de içerecek; adayların seçim sürecini gözetme hakkı; seçmenin iradesini suistimal edenlerin sorumlu tutulmaları; seçim kampanyalarının finansmanını düzenleme; seçim kampanyasının örgütlenmesi ve medyanın kullanımı.
Metne göre Halk Meclisi, yasa onaylayabilir; Suriye devlet başkanlığı seçimleri için sandık çağrısında bulunabilir; hükümete güvensizlik oylaması düzenleyebilir; uluslararası anlaşmaları tasdik edebilir; uluslararası antlaşma ve anlaşmaları onayladığı gibi, yabancı şirketlere imtiyaz tanıyabilir; genel affı onaylabilir ve bir milletvekilinin yetkisini sonlandırma kararı alabilir.
YÜRÜTME ORGANI
Belge, ‘Suriye Cumhuriyeti Devlet Başkanı, ülkenin bağımsızlığının, birliğinin ve toprak bütünlüğünün garantörüdür’ diye beyan ediyor.
Rusya’nın teklif ettiği taslağa göre Suriye devlet başkanı, ‘evrensel, eşit ve doğrudan gizli genel oylama sonucunda’ Suriye vatandaşları tarafından yedi yıllık dönem için seçilir.
Suriye devlet başkanı ard arda iki dönemden fazla iktidarda kalamaz.
Devlet başkanı seçilebilmek için, bir Suriye vatandaşı 40 yaş üstü olmalı ve oyların yarısından fazlasını toplamalıdır. Hiçbir aday oy çoğunluğu sağlayamazsa, en çok oy alan iki adayın yer alacağı ikinci bir oylama yapılır.
Anayasa taslağına göre Suriye devlet başkanı aynı zamanda silahlı kuvvetlerin başkomutanıdır: “Suriye Devlet Başkanı, Halk Meclisi’nin kendisine ağır ihanet ve ciddi suç isnat etmesi durumunda, bu suçlamalarda bulunulmasının yasallığı ve prosedürlerinin uygunluğu Anayasa Mahkemesi kararıyla desteklendiği takdirde, Kurucu Meclis tarafından görevden alınabilir.”
kaynak: Sputnik
Tr.Yeniçağ.Az
www.yenicag.info